อิศรญาณภาษิต

ความเป็นมา
อิศรญาณภาษิตเรียกอีกอย่างว่า “เพลงยาวอิศรญาณ” เป็นพระนิพนธ์ของหม่อมเจ้าอิศรญาณ
ซึ่งเล่ากันว่าเป็นผู้มีพระจริตไม่ปกติ
ครั้งหนึ่งพระองค์ได้ทำสิ่งวิปริตไปแล้วพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ตรับริภาษว่าเป็นบ้า ทำให้ใครๆ ก็พากันเห็นด้วยกับพระราชดำรัสนั้น
ด้วยความน้อยพระทัยของหม่อมเจ้าอิศรญาณจึงทรงนิพนธ์เพลงยาวฉบับนี้ขึ้น
มีผู้สันนิษฐานว่าอิศรญาณภาษิตนี้
ไม่ใช่พระนิพนธ์ของหม่อมเจ้าอิศรญาณแต่เพียงผู้เดียว
หากแต่ทรงนิพนธ์ไว้เพียงตอนแรกเท่านั้น กล่าวคือ สันนิษฐานว่าทรงนิพนธ์ถึงวรรคว่า
“ปุถุชนรักกับชังไม่ยั่งยืน” ซึ่งมีลีลาการแต่งไว้ด้วยน้ำเสียงเหน็บแนมประชดประชันอย่างรุนแรง
ชัดเจนส่วนที่เหลือเป็นของผู้อื่นแต่งต่อ โดยเป็นการสอนเรื่องทั่วๆ ไป
มีลีลาหรือท่วงทำนองแบบเรียบๆ มุ่งสั่งสอนตามปกติของผู้มีประสบการณ์ในเรื่องต่างๆ ซึง่งได้นำมาเรียบเรียงไว้ทั้งหมด
ประวัติผู้แต่ง
หม่อมเจ้าอิศรญาณ(ไม่ทราบพระนาม
เดิม)เป็นโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงมหิศวรินทรามเรศ
พระองค์ทรงผนวชที่วัดบวรนิเวศ ได้พระนามฉายาว่า อิสสรญาโณ
มีพระชนม์ชีพอยู่ในช่วงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ลักษณะคำประพันธ์
กลอนเพลงยาว
ซึ่งขึ้นต้นด้วยวรรคสดับ(มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าเพลงยาวอิศรญาณหรือภาษิตอิศรญาณ)
จุดประสงค์
๑. เพื่อสั่งสอน
๒.
เพื่อเตือนใจให้คิดก่อนที่จะทำสิ่งใด
๓.
สอนเกี่ยวกับการปฏิบัติตนต่อผู้อื่นในสังคมให้อยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
เนื้อหา
อิศรญาณภาษิตมีเนื้อหาที่เป็นคำสั่ง
สอนแบบเตือนสติ และแนะนำเกี่ยวกับการประพฤติปฏิบัติให้เป็นที่พอใจของผู้อื่น
โดยเฉพาะผู้ที่มีอำนาจมากกว่า
สอนว่าควรจะทำอย่างไรจึงจะอยู่ในสังคมได้โดยปราศจากภัยแก่ตน
ทำอย่างไรจึงจะประสบความสำเร็จสมหวังบางตอนก็เน้นเรื่องการเห็นคุณค่าและ
ความสำคัญของผู้อื่นโดยไม่สบประมาทหรือดูแคลนกัน
โดยทั้งนี้การสอนบางครั้งอาจเป็นการบอกตรงๆ
หรือบางครั้งก็สอนโดยคำประชดประชันเหน็บแนม
เนื้อหาส่วนใหญ่จะสั่งสอนให้คนมีปัญญา ไม่หลงใหลกับคำเยินยอ สอนให้รู้จักคิดไตร่ตรองก่อนพูด
รู้จักเคารพผู้อาวุโส รู้จักทำตามที่ผู้ใหญ่แนะนำรู้จักกตัญญูผู้ใหญ่
คุณค่างานประพันธ์
คุณค่าด้านวรรณศิลป์ ใช้ถ้อยคำง่าย
ๆ มาเรียงร้อยได้เหมาะเจาะและมีความหมายลึกซึ้ง
คุณค่าด้านสังคม ให้ข้อคิดในการดำเนินชีวิตเพื่อดำรงอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
|
|
แบบฝึกหัด เรื่อง อิศรญาณภาษิต
1.ผู้แต่งเรื่อง
อิศรญาณภาษิต คือ
2.ลักษณะคำประพันธ์
3.จุดประสงค์ในการแต่ง
4.คุณค่าด้านวรรณศิลป์
5.คุณค่าด้านสังคม
6.ตำนาน
หมายถึง
7. ศุภอรรถ หมายถึง
8.สวัสดี
หมายถึง
|
เฉลยแบบฝึดหัด เรื่อง อิศรญาณภาษิต
1.หม่อมเจ้าอิศรญาณ
2.กลอนเพลงยาว ซึ่งขึ้นต้นด้วยวรรคสดับ
3.เพื่อสั่งสอน,เพื่อเตือนใจให้คิดก่อนที่จะทำสิ่งใด,สอนเกี่ยวกับการปฏิบัติตนต่อผู้อื่นในสังคมให้อยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
4.ใช้ถ้อยคำง่าย ๆ มาเรียงร้อยได้เหมาะเจาะและมีความหมายลึกซึ้ง
5.ให้ข้อคิดในการดำเนินชีวิตเพื่อดำรงอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
6.คำโบราณ
7.ถ้อยคำและความหมายที่ดี
8.ความดี ความงาม
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น